شانه منجمد

شانه منجمد یا “شانه یخ زده”، “چسبندگی شانه”، “شانه فریز شده”، “کپسولیت چسبنده”، “فروزن شولدر” همگی اسامی مختلف یک بیماری هستند که در آن شانه بسیار دردناک و دامنه حرکتی شانه بطور قابل توجه کاهش می یابد.

در بیماری شانه منجمد، کپسول مفصلی شانه سفت و کوچک شده و تغییر شکل پیدا می کند و به اصطلاح مفصل خشک و دردناک می شود. کپسول مفصلی شبیه یک کیسه تمامی مفاصل بدن را در بر گرفته است و مایع مفصلی درون این کپسول قرار دارد.

این سفت و کوچک شدن کپسول مفصلی در بیماری شانه منجمد، مانع حرکات طبیعی مفصل شانه می شود بطوری که فرد حتی با کمک دیگران نمی تواند دست خود را بالای سر یا به سمت پشت خود ببرد.

شانه منجمد تمامی افراد جامعه را می تواند درگیر کند ولی در بانوان و در سنین میانسالی شایعتر است. حدود دو درصد از کل انسانها ممکن است دچار شانه منجمد شوند و در صورت ابتلای یک سمت احتمال درگیری شانه سمت مقابل در آینده بیشتر است.

علائم و نشانه ها

در شانه منجمد ابتدا درد شانه شروع می شود و با گذشت زمان کم کم حرکات شانه نیز محدود می شود. هر گونه حرکت مفصل شانه حتی با کمک فردی دیگر معمولا بسیار دردناک است.

همچنین خوابیدن روی سمت درگیر می تواند باعث افزایش درد گردد.

حرکاتی مثل بالا بردن دست به سمت بالای سر، بردن دست به سمت کمر و پشت، دور کردن دست از بدن و به بیرون چرخاندن شانه محدود و دردناک است. با گذشت زمان ابتدا درد کاهش می یابد و سپس محدودیت حرکتی با سرعت آهسته رو به بهبود می گذارد.

سیر بیماری شانه منجمد سه مرحله دارد:
1. مرحله درد: در این مرحله از شانه منجمد همانطور که از نام آن پیداست، مشکل و شکایت اصلی بیمار درد شدید شانه است. ممکن است این مرحله ماه ها طول بکشد (بین 2 تا 9 ماه).

2. مرحله انجماد (خشکی) شانه: در این مرحله از شانه منجمد درد کمی کاهش می یابد ولی محدودیت حرکتی و خشکی و سفتی مفصل شانه بیشتر و بیشتر می شود. این مرحله می تواند حتی تا 12 ماه نیز طول بکشد.

3. مرحله خروج از انجماد مفصل: در این مرحله کم کم شانه به حالت نزدیک به شرایط طبیعی اولیه خود برمی گردد.

درد و محدودیت حرکات شانه بطور قابل ملاحظه بهبود می یابد ولی اکثرا مقدار اندکی محدودیت حرکتی باقی می ماند که ممکن است خود شخص حتی متوجه آن نشود. این مرحله ممکن است هفته ها تا ماه ها طول بکشد.

علت ها و دلایل شانه منجمد

علت دقیق این بیماری کامل شناخته نشده است ولی در صورتی که فرد سابقه بیماریها و شرایط زیر را داشته باشد، مشکل شانه منجمد با احتمال بیشتری اتفاق می افتد:

• دیابت (بیماری قند خون بالا)
• مشکلات تیروئید بخصوص کم کاری تیروئید
• ضربه به شانه و کتف
• مشکلات تاندونهای شانه
• بی حرکتی شانه
• سابقه سکته مغزی یا هر گونه ضربه مغزی
• سابقه سکته قلبی
• سابقه بیماریهای ریوی
• سابقه سرطان سینه یا ریه
• سابقه بیماریهای روماتیسمی
• سابقه دیسک گردن

تشخیص شانه منجمد

پس از شنیدن شرح حال بیماری کنونی شما و سوابق مشکلات قبلی، معاینه کامل انجام می شود. تشخیص شانه منجمد با شرح حال و معاینه می باشد ولی تصویربرداری‌ اشعه ایکس (عکس ساده) شانه و در برخی موارد آزمایش خون، به منظور تمایز قائل شدن بین علل متفاوت شانه منجمد ضروری است. عکس ساده شانه در این بیماری معمولا نرمال است.

استفاده از سایر روشهای تصویربرداری‌ مثل ام آرآی (MRI) برای شانه منجمد لازم نیست مگر اینکه در معاینه بالینی شک به بیماری یا آسیب دیگری داشته باشیم.

همچنین میبایست شما را از نظر مشکلات گردن مثل دیسک گردنی و مشکلات تاندونهای شانه مثل التهاب یا پارگی تاندون معاینه کنیم.

ممکن است التهاب یا پارگی تاندونهای شانه بطور جداگانه یا در همراهی با شانه منجمد دیده شود که نیازمند تشخیص صحیح می باشد.

روش های درمانی

این بیماری خود محدود شونده است یعنی در طولانی مدت و در عرض چند سال خودبخود بهبود می یابد ولی درمانها باعث کاهش واضح درد و بهبودی بسیار سریعتر بیماری می شود.

استراحت و تعدیل فعالیتهای شانه

میزان فعالیت فیزیکی سمت درگیر در حرکات دست بالای سر مثل شستشوی سر، برداشتن اجسام از کابینت بالا یا پاک کردن شیشه و همچنین حرکات تکراری مثل جارو کشیدن یا پاک کردن میز میبایست کاهش یابد.

موقع خواب روی شانه درگیر نخوابید و از بالش جهت حمایت از شانه درگیر استفاده کنید.

گرما

می توانید از کیسه آب گرم یا تشک برقی که توسط حوله نازک پوشیده شده روی شانه استفاده کنید. گرما بهتر است برای مدت 15 دقیقه سه بار یا بیشتر در هر روز استفاده شود.

سعی کنید دوش آب گرم گرفته و به این ترتیب به ریلکس و آزاد شدن عضلات اطراف شانه کمک کنید.

داروها

مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی باعث کاهش التهاب ناحیه کپسول شانه می شود. ثانویه به کاهش التهاب، درد شانه نیز کاهش می یابد.

می توانید از داروهای ضد دردی که نیاز به نسخه پزشک ندارند مثل استامینوفن نیز استفاده کنید. تجویز و انتخاب نوع این داروها بسته به تشخیص پزشک و بیماریهای زمینه ای شما دارد.

در صورت داشتن سابقه هر نوع بیماری دیگر قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.

پمادها: ممکن است برخی پمادهای موضعی برای کاهش علائم توسط پزشک تجویز شوند.

توانبخشی، حرکات افزایش دامنه حرکتی و ورزش های اختصاصی

تمرینات افزایش دامنه حرکتی شانه، حرکت های کششی و ورزشهای مخصوص شانه منجمد یک بخش اصلی در تمام برنامه های درمانی برای این بیماری می باشد.

این اقدامات توانبخشی ترکیبی از گرمای موضعی شانه و سپس حرکت های تخصصی کششی، دامنه حرکتی و تقویتی جهت رفع خشکی و سفتی کپسول مفصل شانه است.

دقت شود که با توجه به ماهیت بیماری، بهبودی زمانبر بوده و نیاز به صبر و تحمل دارد و میبایست تمرینات بطور مداوم انجام شوند.

درمان دستی و موبیلیزاسیون

در درمان شانه منجمد استفاده از تکنینک های درمان دستی و موبیلیزاسیون مفصل شانه با یا بدون استفاده از مدالیته ها یا تزریقهای کنترل درد توسط متخصصین ما امکانپذیر و کمک کننده در درمان محدودیت حرکتی بیمار است.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی شانه با تجویز پزشک بوده و می تواند شامل اقداماتی همچون سرما یا گرما درمانی، استفاده از امواج مافوق صوت، تحریک الکتریکی از روی پوست و ماساژ باشد که می تواند به تسکین درد و کاهش سفتی مفصل عضلات و افزایش دامنه حرکتی کمک بکند.

تزریق استروئید

در مرحله اول بیماری که درد علامت بارز است، تزریق استروئید یکی از گزینه های خوب درمان است. نوع استروئید و ترکیب آن مهم است و این ماده از داروهای قوی و موثر در کاهش التهاب است.

معمولا به همراه ماده بی حسی به داخل مفص شانه تزریق می کنیم. تزریق کورتون در مرحله دردناک بیماری ممکن است تا سه بار نیز تکرار شود.

مداخلات تزریقی پیشرفته

می توانیم از تزریق تحت هدایت سونوگرافی جهت دقت بالا و انتخاب دقیق محل تزریق و اطمینان از ورود دارو به داخل کپسول مفصلی استفاده کنیم تا اثربخشی دارو حداکثری باشد.

همچنین در صورت مقاومت به سایر درمانها، می توان از تزریق پیشرفته تحت هدایت سونوگرافی برای لیگامانهای خاص شانه که در شانه منجمد درگیر می شوند استفاده کنیم.

روش دیگر بلوک عصب شانه است که حتما این تزریق را تحت هدایت سونوگرافی انجام می دهیم. تمامی این شیوه ها از گزینه هایی هستند که در صورت عدم پاسخ به درمانها و تزریق اولیه، می توان از آنها استفاده کرد.

جراحی

در موارد بسیار خاص و در صورت عدم پاسخ به درمانهای فوق، اگر درد شدید باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. در صورت که مراحل درمانی به درستی و تحت نظر پزشک انجام شده و پاسخ درمانی مشاهده نشود، شما را برای جراحی به جراح مربوطه معرفی خواهیم کرد.