در عارضه صافی کف پا (کف پای صاف) قوس عادی بخش داخلی کف پا کاهش یافته یا از بین می‌رود.
به عبارت دیگر افرادی که کف پای صاف دارند، انحنای کف پای آنها کمتر از حالت طبیعی است یا اصلاً انحنایی در کف پای آنها وجود ندارد.
در این افراد هنگام ایستادن یا راه رفتن، ممکن است کف پا به سمت داخل خم شده و سمت داخلی کف پا با زمین در تماس باشد. کف پای صاف موجب غیر طبیعی دیده شدن پا هنگام ایستادن می شود.
با گذشت زمان فشار نامتناسب به مفاصل مچ پا، زانو، لگن و کمر وارد می شود. در صورت عدم درمان کف پای صاف، این عارضه می تواند باعث درد در مفاصل بالاتر بخصوص درد مچ پا، کمر درد و زانو درد شود.
کف پای صاف هم در کودکی و هم بزرگسالی ممکن است دیده شود.
در هر پای انسان استخوان های کوچک متعدد با مفصل بین آنها و تعداد زیادی عضله، تاندون و رباط وجود دارد. نحوه اتصال این اجزا به یکدیگر در تشکیل انحنای کف پا نقش بسیار موثری دارد.
هدف از انحنای کف پا، ایجاد قابلیت ضربه گیری و توزیع مناسب وزن بدن در پاها و اجزای آن است. ساختار انحنای کف پا می تواند نقش تعیین کننده در وضعیت راه رفتن فرد داشته باشد.
در طول سالهای اول دوران کودکی، داشتن کف پای صاف عادی است. این شرایط به خاطر این است که پاها در طول دوران کودکی رشد کرده و شکل طبیعی خود را به مرور زمان پیدا می کنند.
به بیان دیگر، داشتن کف پای صاف در چند سال ابتدایی زندگی الزاماً به معنی صاف بودن کف پای فرد در تمام طول زندگی نیست.
این عارضه به راحتی قابل کنترل و درمان است و می توان با مراجعه به موقع از عوارض بعدی ناشی از عدم درمان پیشگیری کرد.
کف پای صاف بهتر است در دوران کودکی بررسی شود که برای مشاوره، درمان و اصلاح آن باید به پزشک متخصص مراجعه گردد.
اصل اساسی در درمان کف پای صاف شامل کفی طبی مخصوص (یا کفش طبی)، توانبخشی و تمرینات حرکتی اصلاحی می باشد.
علائم و نشانه های کف پای صاف (صافی کف پا)
کف پای صاف ممکن است در ابتدا بدون درد یا ناراحتی خاصی باشد. برخی بیماران علائم خاص مثل درد کف پا یا درد مچ پا در حین ایستادن یا راه رفتن را بیان می کنند. شدت علائم تا حدودی بستگی به شدت و نوع صافی کف پا دارد.
در کل علائم بیماری ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد. به همین علت پزشک مجموعه گسترده ای از علائم را برای تشخیص مشکل مورد توجه قرار می دهد.
بعضی افراد بدنبال توزیع نامتناسب وزن بدن به کف پا و کفش مواجه شده و متوجه می شوند یک سمت پاشنه کفش آنها سریع تر از حالت عادی از بین می رود. گاهی اوقات به خاطر یک طرفه بودن کف پای صاف، یکی از پاشنه های کفش بیشتر از پاشنه سمت مقابل دچار فرسایش می شود.
در برخی انواع کف پای صاف زمانی که وزن بدن بر روی کف پا قرار ندارد (مثلاً در حالت نشسته)، انحنای کف پای عادی بنظر می رسد اما به محض اینکه فرد در حالت ایستاده قرار می گیرد، کف پای وی بر روی زمین حالت صاف پیدا می کند.
شایع ترین علائم و نشانه های کف پای صاف به شرح زیر هستند:
- ایجاد درد در قوزک (سمت داخل پا) که ممکن است با ورم نیز همراه باشد،
- درد کلی در ناحیه پا،
- درد در انحنای داخلی کف پا،
- درد در ماهیچه های ساق پا،
- درد زانو،
- درد مفصل ران،
- درد کمر،
- ممکن است سفتی یا شلی بیش از حد عضلات در یک یا هر دو پا دیده شود،
- کف پای این افراد ممکن است در هنگام ایستادن، صاف به نظر برسد (انحنای کف پا بسیار کم است یا اصلاً انحنایی در این ناحیه وجود ندارد)،
- نامتقارن بودن سایش کفش هایی که بیمار برای پوشیدن استفاده می کند.
علت ها و دلایل ایجاد کف پای صاف
دلایل اصلی ایجاد صافی کف پا به شرح زیر هستند:
- سابقه فامیلی و تاثیر ژنتیک که بسیار بارز است
- ضعف و شلی رباط های کف پا
- سابقه آسیب دیدگی مچ یا کف پا
- پارگی یا آسیب تاندون تیبیالیس خلفی
- بارداری
- بیماری های سیستم عصبی یا عضله: همچون فلج مغزی، دیستروفی عضلانی، یا اسپاینا بیفیدا
- اتصال غیر طبیعی دو استخوان پشت پا: استخوان های پا در این حالت به صورت غیر عادی به هم جوش خورده و متصل هستند و این شرایط باعث سفتی یا صافی پا می شود.
- دیابت
- افزایش سن و فرسایش و آرتروز مفاصل پا.
از فاکتورهایی که گاهی اوقات باعث افزایش صافی کف پا در بزرگسالان می شود عبارتند از بیماریها یا شرایط محیطی. ریسک فاکتورهای تاثیرگذار بر ایجاد کف پای صاف به شرح زیر می باشند:
- چاقی
- دیابت
- افزایش سن
- بارداری
- آرتریت روماتوئید
- آسیب دیدگی پا یا قوزک پا
- پارگی تاندون خلفی درشت نی یا عملکرد نامناسب آن.
تشخیص کف پای صاف
در صورت مشاهده موارد زیر، لازم است مراجعه نمایید:
- صافی قابل مشاهده کف پا (کف پای صاف) هر زمانی که متوجه آن شده باشد
- ایجاد درد در پاها، مچ پا، زانو یا کمردرد
- ایجاد احساس سفتی (خشکی) در پاها
- راه رفتن نامناسب یا شکل غیر طبیعی کف پای کودک (بخصوص در سن بالای پنج سال)
به منظور تشخیص این مشکل، مشاهده راه رفتن بیمار و همچنین معاینه در حالت ایستاده حین تحمل وزن و در حالت خوابیده بدون تحمل وزن انجام می شود. همچنین پزشک از بیمار خواهد خواست که بر روی انگشتان پای خود بایستد. ممکن است پزشک اسکن کف پا درخواست کند ولی در صورت مسجل بودن تشخیص برای پزشک، اسکن ضروری نیست.
در صورتی که در معاینه، مشکل کف پای صاف بیمار از نوع سخت یا خشک باشد، از آزمایش های اضافی شامل عکس برداریهای رادیولوژیک جهت پا استفاده خواهد شد.
درمان کف پای صاف
کف پای صاف قبل از پنج سالگی می تواند فیزیولوژیک محسوب شده و با کامل شدن رشد استخوانهای کف پا برطرف شود. بنابراین ممکن است با توجه به یافته های مطلوب حین معاینه، اقدام درمانی شدید و خاصی قبل از این سن توصیه نکنیم.
به هر حال، اگر کودک با درد یا تورم پا مواجه شود، لازم است که از درمان های مناسب جهت محدود کردن فعالیت ها و نیز مصرف دارو برای یک دوره چند هفته ای استفاده شود.
علاوه بر این، کودکان می توانند از ارتوز (بریس) خاصی به منظور ایجاد وضعیت عادی برای پا و تسریع دوره بهبودی استفاده نمایند. انجام تمرینات اصلاحی عضلات پا می تواند به بهبود وضعیت قوس پا کمک نماید.
درمان صافی کف پا با توجه به عامل ایجاد مشکل بوده و معمولاً به خوبی به استفاده همزمان از کفی مخصوص (ارتوز) و انجام تمرین های حرکتی پا واکنش نشان می دهد. میبایست در منزل از دمپایی طبی، و خارج از منزل از کفی طبی تجویز شده در داخل کفشتان استفاده نمایید. در صورتی که درمان برای سال ها به تاخیر افتد، اقدامات درمانی طولانی مدت تر و مشکل تر خواهند بود.
در موارد کف پای صاف خشک (مشکلات استخوانی) و موارد بسیار مزمن کف پای صاف استفاده از عمل جراحی برای ترمیم ضروری خواهد بود. عمل جراحی صافی کف پا عبارت از کشیدن عضلات کوتاه شده و آزاد سازی کپسول های مفصلی جمع شده و جراحی ساختارهای استخوانی است.
تمرینات اصلاحی و حرکات ورزشی جهت افراد با کف پای صاف را در مقاله دیگری در همین سایت دکتر آرش بابایی یاد بگیرید.
کف پای صاف
بدون دیدگاه