درد شانه و کتف

درد شانه و کتف به علت کاربرد روزمره زیاد و دامنه‌ی حرکتی وسیع مفصل شانه اهمیت زیادی دارد. درد شانه یکی از رایج‌ترین و شایعترین مشکلات اسکلتی عضلانی است که در محل مفصل شانه و اطراف آن ایجاد می شود.

مشکلات شانه می‌توانند از شکل خفیف تا شدید بوده و بصورت حاد یا مزمن ایجاد شوند. علاوه بر این، درد در ناحیه شانه‌ها می‌تواند دلایل متعدد و متفاوت داشته باشد.

دردهای خفیف شانه ممکن است با چند روز استراحت در منزل و کاهش فعالیتهای فیزیکی در سمت درگیر بهبود یابند. در برخی موارد درد شدیدتر بوده و با استراحت چند روزه بهبود نمی یابد که در این صورت میبایست پیگیری و مراجعه جهت شروع درمانها صورت پذیرد.
درد کتف و شانه ممکن است در خود مفاصل این ناحیه یا در عضلات، تاندون‌ها، و رباط‌های شانه ایجاد شود. همچنین در برخی موارد درد های گردنی می توانند منجر به بروز درد شانه شوند که با درمان گردن درد می توان به بهبود درد ناحیه شانه کمک کرد.

معمولاً درد ناحیه شانه با انجام حرکات دست به سمت بالای سر و خوابیدن بر روی شانه درگیر بدتر می‌شود. افراد بسیاری در طول زندگی با آن مواجه می‌شوند و ممکن است حتی تا پنجاه درصد افراد جامعه در طول حیات خود با این مشکل روبرو شوند. این شیوع بالا با میزان استفاده از دست‌ها برای بلند کردن اجسام، هل دادن و یا کشیدن اشیاء سنگین، پرتاب اجسام یا توپ، و حرکات تکراری مفصل شانه در طول فعالیت‌های روزمره یا شغلی می تواند در ارتباط باشد.

دردهای شانه سمت چپ با شیوع و احتمال بسیار پایین ممکن است منشا قلبی داشته باشند. بنابراین درد شانه چپ که با حرکات شانه، بالابردن دست، خوابیدن بر روی شانه و یا لمس شانه درگیر تشدید نمیشود، می تواند احتمال مشکل قلبی را مطرح کند که نیاز به مراجعه و بررسی علت درد دارد.

شانه ها که محل اتصال اندام فوقانی به تنه هستند، یکی از پرتحرکترین مفاصل بدن می باشند. این سطح بالای حرکت و شکل خاص این مفصل می تواند زمینه ساز آسیبهای متعدد (تاندون ها، رباط ها، عضلات، و استخوان ها) و حتی ناپایداری مفصل شانه شود.

علت درد هرچقدر زودتر و به موقع تشخیص و درمان شود، به برطرف کردن یا کاهش چشمگیر درد شانه کمک بیشتری میکند. یماریهای شانه (که اغلب با درد شانه تظاهر می یابند) در مراحل ابتدائی آسانتر و در زمان کمتر و با هزینه کمتر قابل درمان می باشند. اما وقتی بیماری طول می کشد، یک اسیب خفیف تاندونی یا مفصلی می تواند حتی به مواردی مانند شانه یخ زده بیانجامد که درمان آن ممکن است ماهها طول بکشد. برخی دردهای شانه ممکن است مزمن شده و به درمان پاسخ خوبی ندهند. لذا توصیه می کنیم اجازه ندهید شانه درد طولانی شود.
درد شانه و کتف

آناتومی مفصل شانه

(در اینجا آناتومی بصورت ساده و صرفا جهت درک بهتر مطالب بیان خواهد شد)
ناحیه شانه شامل سه استخوان می باشد که عبارتند از:

1. استخوان ترقوه
2. استخوان کتف (تیغه شانه که استخوان پهن مثلثی شکل است)
3. استخوان بازو (ناحیه بالایی استخوان بازو که در مفصل شانه شرکت می کند مدنظر هست)

در ناحیه ی شانه دو مفصل وجود دارند:
مفصل آکرومیوکلاویکولار (اخرمی ترقوه ای) بین استخوان کتف و ترقوه.

مفصل اصلی شانه (گلنوهومرال) بین استخوان بازو و استخوان کتف که به شکل یک گوی (توپ) داخل یک کاسه هست.

لایه‌ای از غضروف در محل مفصل روی این استخوانها را پوشانده است.

عضلات چرخاننده شانه شامل یک گروه چهار عضله ای می باشند که به همراه تاندون‌ها و رباط‌های مرتبط، سر استخوان بازو را در حفره استخوان‌ کتف در محل طبیعی خودش نگه می‌دارند.

 

رباطها رشته هایی هستند که استخوانها را در طرفین مفاصل به هم متصل می کنند. تاندونها رشته هایی هستند که عضله را به استخوان وصل میکنند.

بین بافتهای مختلف در بدن بورسهایی جهت تسهیل حرکات وجود دارند که در شانه یک بورس مهم روی تاندونها قرار گرفته و بسیار مستعد التهاب و تجمع مایع التهابی می باشد.

هنگامی که همه این اعضا فعالیت خود را به خوبی انجام دهند، فرد می‌تواند دست خود را بالا و پایین برده، از سمتی به سمت دیگر حرکت داده، بالای سر ببرد، یا حرکت چرخشی با دست‌های خود انجام دهد.
درد شانه و کتف

دلایل درد در ناحیه شانه

• التهاب تاندون‌های شانه (شامل تاندونهای چرخاننده شانه و یا تاندون عضله دوسر بازو)
• پارگی تاندون‌های شانه که می تواند پارگی کامل یا ناکامل باشد
• شانه منجمد یا کپسولیت چسبنده
• بورسیت یا التهاب بورس
• آرتروز مفاصل شانه
• تاندونیت کلسیفیه
• سندرم گیرافتادگی تاندون شانه یا impingement
• دردهای ارجاعی خصوصا از ناحیه گردن
• شکستگی استخوان شانه
• دررفتگی مکرر مفصل شانه
• درگیری عضلات اطراف شانه و دردهای میوفاشیال و اسپاسم عضلات
• بیماریهای شبکه اعصاب بازوئی
• دردهای ارجاعی از گردن یا سایر ارگانهای همجوار

معمولاً درد در ناحیه شانه بدنبال استفاده زیاد حین کار کردن، انجام فعالیت‌های ورزشی، زمین خوردن، موقعیت نامناسب بدنی، ویا کشیدگی عضله ایجاد می شود.

بیماری‌های قلبی و کیسه صفرا و دردهای ارجاعی از گردن نیز می‌توانند باعث ایجاد درد در ناحیه شانه شوند که بسته به معاینه اولیه پزشک قابل افتراق هستند.
درد شانه و کتف

علائم درد شانه و روش تشخیص آن

درد شانه اکثرا با حرکات شانه، بالابردن دست، خوابیدن بر روی شانه و یا لمس شانه درگیر تشدید می شود و معمولا از خود شانه شروع شده و به قسمت خارجی بازو منتشر می شود. توجه داشته باشید که بسته به علت درد شانه، ممکن است الگوی انشار درد متفاوت باشد.

مهم ترین فاکتور در تشخیص مشکلات شانه معاینه پزشک می باشد. برخی شیوه های تصویر برداری (گرافی ساده، ام آر آی، سونوگرافی) یا نوارعصب و عضله ممکن است در برخی مواقع کمک کننده باشند ولی نمی توانند جایگزین مهارت پزشک در معاینه بیمار شوند.

درمان درد شانه

روش مناسب درمانی به علت ایجاد درد شانه بستگی دارد. درمانهای مختلفی برای این مشکل وجود دارند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

همانطور که قبلا بیان شد، در موارد خفیف و چند روز اول شروع علائم می توان از استراحت نسبی و برخی روش‌های درمان خانگی مثل کیسه آب گرم یا کیسه یخ استفاده کرد. در طول یک تا دو روز اول پس از ایجاد آسیب‌دیدگی حاد مثل آسیب ورزشی، از کیسه یخ بر روی ناحیه دردناک بمدت 10 دقیقه حداقل سه بار در روز استفاده کنید تا التهاب حاد ایجاد شده در محل کاهش یابد. اگر پوست شانه شما تحریک می شود ماساژ یخ را از روی لباس نازک یا حوله انجام دهید. پس از گذشت 24 تا 48 ساعت، بهتر است از کیسه آب گرم بر روی محل برای ریلکس کردن عضلات شانه و کاهش التهاب استفاده کرد.

درمان های داروئی

داروهای مسکن درد و داروهای ضدالتهاب می‌توانند برای کاهش مشکل بیمار در این رابطه استفاده شوند. به این ترتیب می‌توان از داروهایی مثل استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئید مثل ایبوپروفن و …. استفاده کرد. مصرف این داروها می‌تواند به کاهش ناراحتی یا درد بیمار کمک کند و بهتر است با نظر پزشک استفاده شوند. همچنین برخی پمادهای موضعی موثر می باشند.

استراحت و بازتوانی

استراحت دادن به شانه برای مدت زمان مشخص و حرکت دادن آرام شانه و انجام تمرین‌های حرکتی برای جلوگیری از سفت شدن عضلات، تاندونها و کپسول مفصلی ازمهمترین توصیه‌های پزشک معالج برای رفع مشکل است. این شیوه های توانبخشی یا بازتوانی اگر درست و با آموزش صحیح ارائه شوند، بسیار کمک کننده خواهند بود.

ماساژ

ماساژ درمانی بخصوص برای دردهای میوفاشیال و با توجه خاص به نقاط ماشه ای دردناک در عضلات انجام شده و باعث آزاد شدن گرفتگیهای عضلات می‌شود.

طب سوزنی

طب سوزنی مثل ماساژ درمانی برای دردهای میوفاشیال و نقاط ماشه ای دردناک در عضلات مفید است و باعث آزاد شدن گرفتگیهای عضلات می‌شود.

تمرین‌های حرکتی و فیزیوتراپی

تمرین‌های حرکتی و ورزش‌های شانه می‌توانند برای بهبود دامنه حرکتی مفصل شانه و نیز افزایش قدرت عضلات چرخاننده مورد استفاده قرار گیرند. ذکر این نکته مهم است که تمرین‌ و ورزش‌های منظم شانه بسیار مهمتر از ابزارها و دستگاه های فیزیوتراپی هستند.

لیزرتراپی

لیزرتراپی می‌تواند یک روش درمانی موثر برای برخی موارد درد شانه باشد و به‌طور خاص از لیزرتراپی برای بیماران مبتلا به تاندونیت عضله چرخاننده شانه می توان استفاده کرد.

تزریق شانه

درموارد درد شدید، عدم پاسخ به درمانهای اولیه، شانه منجمد و بسته به نظر پزشک معالج می توان از تزریق شانه جهت درمان استفاده کرد. تزریق موضعی از روشهای بسیار موثر و با پاسخ درمانی سریعتر می باشد.

قدم اول تزریقی، کورتیکواستروئید می باشد. برخلاف ترس غیرطبیعی جامعه از نام کورتون، تزریق این دارو با نظر پزشک در محل دقیق التهاب و به تعداد محدود در یک سال می تواند بدون خطر استفاده گردد. باید دقت شود که تمامی داروها و حتی مواد غذایی اگر بیشتر از حد مورد نیاز مصرف شوند باعث عوارض می شوند و انواع کورتون نیز از این قائده مستثنی نیستند.

تزریق شانه برای التهاب تاندونهای متعدد اطراف شانه و یا دو مفصل این ناحیه قابل انجام است که می توانیم جهت دقت بیشتر، تزریق را تحت هدایت سونوگرافی انجام دهیم. کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می‌دهند. این کار به افزایش دامنه حرکتی شانه و کاهش علائم منجر شده و به بهبودی سریعتر و شروع تمرینات تقویتی شانه کمک می‌کند.

همچنین این تزریق که به همراه یک ماده بی حس کننده موضعی انجام می شود، به فرآیند تشخیصی توسط پزشک نیز کمک می کند. بخصوص در مواردی که آسیبهای تاندونی یا التهاب بافتی متعدد وجود دارد، ارزش تشخیصی تزریق (جهت افتراق علت اصلی درد) دو چندان است. به کمک میزان تغییر در شدت درد می توان در خصوص نوع اقدامات توانبخشی و یا نوع تزریق دوم در محل دقیقتر تصمیم گیری نمود.
درد شانه و کتف

تزریق پی آرپی

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی) به بازسازی رباط‌ها و تسکین درد تاندون شانه کمک کرده و زمان توان‌بخشی را کوتاه می‌کند. در این روش از محصولات خونی خود فرد استفاده می‌شود و با استفاده از آخرین فناوری‌ها و تکیه بر توانایی طبیعی بدن، به تسکین درد و درمان بیمار پرداخته می‌شود.

اوزون تراپی

اوزون تراپی یک روش تزریق خاص است که از آن برای درمان مشکلات آرتروز مفاصل، آسیب‌دیدگی بافت‌ها، رباط‌ها، و نیز درد مزمن شانه استفاده می‌شود.

عمل جراحی

امروزه با گسترش روشهای درمانی غیر جراحی، احتمال بهبودی بیماران بدون نیاز به جراحی بیشتر شده است. ولی در برخی موارد خاص مثل دررفتگی های مکرر شانه از روش جراحی استفاده می‌شود. در صورت نیاز به اقدام جراحی، پزشک معالج شما را جهت جراحی ارجاع خواهند داد که جراحی می تواند به روش آرتروسکوپی یا جراحی باز باشد.

پیشگیری از درد شانه

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.
امکان پیشگیری از درد شانه با توجه به نکات زیر وجود دارد:

• تغییر در سبک زندگی و انجام فعالیت‌های فیزیکی به نحو صحیح
• آگاهی از وضعیت مناسب بدن و نحوه درست نشستن و وضعیت گردن
• نرمش کردن و گرم کردن بدن قبل از ورزش و انجام تمرین‌های کششی قبل و بعد از ورزش
• بلند کردن و حمل اجسام سنگین به نحو صحیح
• استراحت کردن در طول انجام فعالیت با انجام حرکت‌های کششی و ریلکس کردن

قرار گرفتن شانه و گردن در زاویه نادرست و به مدت طولانی، می تواند فشار زیادی را بر بدن وارد می‌کند. حتما از بلند کردن اجسام سنگین، حرکات تکراری طولانی مدت شانه، و ضربه یا افتادن بر روی شانه خودداری نمایید و حرکات کششی و نرمش جهت المانهای اطراف مفصل شانه را فراموش نکنید.