کجی گردن یا دیستونی گردن (تورتیکولی)

کجی گردن یا دیستونی گردن (تورتیکولی) | کج شدن گردن به یک سمت یا تورتیکولی، که با عنوان کاملتر “دیستونی گردن” نیز شناخته می شود، یک اختلال عصبی-عضلانی است که عضلات گردن را تحت تأثیر قرار داده و موجب می شود که بصورت غیر ارادی سر به سمت یک شانه، یا رو به پایین و یا به سمت بالا کشیده شود.

دیستونی گردن یا تورتیکولی بعلت از بین رفتن تعادل انقباضی عضلات گردنی و افزایش فعالیت غیرارادی عضلات خاص گردن روی می دهد که علل زمینه ای مختلفی می تواند داشته باشد. عضلات در این وضعیت نامتعادل در طول زمان کوتاه تر شده و فیبرهای عضلانی قابلیت ارتجاعی خود را دست می‌دهند.

دیستونی گردن یا تورتیکولی می‌تواند دردناک و گاهی شدید باشد. این چرخش غیرارادی گردن می تواند باعث مشکلاتی حین رانندگی یا کار شود و استرسهای مضاعفی حین حضور در اجتماع ایجاد می کند.

اگر دچارتورتیکولی یا کجی گردن هستید، انجام برخی از بررسی ها و سپس درمان‌ بخصوص تزریق بوتاکس در عضلات گردنی و انجام کششهای اختصاصی به منظور رفع مشکلات تورتیکولی امری مهم است.

کجی گردن که ممکن است دلایل ژنتیکی و یا دلایل دیگری داشته باشد را می‌توان با شیوه های نوین مثل تزریق تحت هدایت سونوگرافی، درمان‌های فیزیکی، بیوفیدبک، ماساژ درمانی و روش‌های دیگر درمان کرد.

علائم تورتیکولی یا دیستونی گردن

در دیستونی گردن یا تورتیکولی، انقباضات عضلات گردن بصورت غیر ارادی است. این انقباضات موجب وضعیت غیرطبیعی سر و گردن می شوند. شدت دیستونی گردن از حالت خفیف تا شدید متفاوت است. اکثرا بطور ناگهانی و بیشتر بین سنین 30 تا 60 سالگی روی می دهد و بانوان را کمی بیشتر از مردان درگیر می کند.

دیستونی گردن ممکن است از سر و گردن شروع شده و تا شانه‌ها گسترش یابد، اما علائم معمولاً پس از چند سال اول بیماری، شکل ثابت به خود می گیرد. دیستونی گردنی یا تورتیکولی معمولاً فراتر از گردن نرفته و تبدیل به دیستونی در کل بدن نمی‌شود. در موارد بیماری طول کشیده و درمان نشده، ممکن است دیستونی به سایر نواحی بدن گسترش پیدا کند.

در دوسوم از بیماران دیستونی گردن همراه با درد می باشد که مشکلات فرد بیمار را دوچندان می کند.

 علل ایجاد بیماری

کجی گردن ممکن است اولیه باشد (به این معنی که تنها اختلال افزایش فعالیت برخی عضلات همراه یا بدون سابقه خانوادگی است) و یا در اثر علل ثانویه مانند مشکلات ستون فقرات گردنی، ضایعات قائده مغز، بیماریهای متابولیک مثل ویلسون، مادرزادی، ضربه‌های فیزیکی، استرس روحی شدید و یا بدنبال مصرف برخی داروها به وجود ‌آید. مواردی از کجی گردن ارثی ممکن است در رابطه با دیستونی عمومی زودرس باشد که با ژن DYT (1 & 6 & 7) مرتبط است.

عوامل تشدید کننده دیستونی گردن شامل:

• کار و فعالیت زیاد،
• خستگی،
• استرس.

درمان کجی گردن یا دیستونی گردن (تورتیکولی)

بیماران باید بدانند که دیستونی گردنی بیماری خطرناک، مسری یا کشنده نیست و اضطراب نابجا موجب تشدید بیماری می گردد.

درمانها و رعایتهای کلی شامل دوری از عوامل تشدید کننده (مثل کار و فعالیت شدید، خستگی، استرس) و همچنین رعایت خواب و استراحت کافی، و آرامش ذهنی می باشد. در کنار اینها درمانهای دارویی بخصوص تزریق بوتاکس و اقدامات توابخشی مثل تمرینات کششی ضروری می باشند.

داروها

اهداف دارو درمانی در درمان تورتیکولی، کاهش اسپاسم یا سفتی عضله و جلوگیری از عوارض ثانویه است.
گروه اصلی دارویی موثر در درمان دیستونی گردن شامل تزریق داروی بوتاکس (سم بوتولینیوم دارویی) می باشد.
سایر درمانهای دارویی در موارد خاص دیستونی می تواند شامل شل کننده های عضلانی خوراکی، بنزودیازپین ها، آنتی کولینرژیک ها، و یا … باشد.

تمرینات و حرکات کششی و ورزشی

انجام حرکات کششی و ورزشی برای دیستونی گردن بسیار مهم هستند. این تمرینات کششی را میبایست پس از تزریق بوتاکس عضلات درگیر نیز ادامه داد. انجام حرکات کششی موجب شل شدن و کاهش اسپاسم عضلات سر و گردن می‌شود و وضعیت کلی سر و بدن را بهبود می‌بخشد.

تمرینات کششی بسته به نوع دیستونی گردنی و عضلات درگیر متفاوت خواهند بود و حتما از پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی خود نوع کششهای مورد نیاز را بپرسید.
حتما تمرینات خود را چند بار در روز و بخصوص در مقابل آینه انجام دهید.

درمان دستی

درمان دستی برای کجی گردن ممکن است مفید باشد. با کمک رفلکس درمانی، تمرینات چشم، ایجاد ارتعاشات در عضلات و مفاصل، و درمان‌های دستی ستون فقرات احتمال کاهش دیستونی و کجی گردن وجود دارد. همچنین درمان‌های ملایم دستی ستون فقرات جهت تصحیح وضعیت ستون فقرات و کاهش گردن درد و پشت درد ممکن است استفاده شود. درمان دستی به شما کمک خواهد کرد تاعضلات شل شده و حرکات مفاصل افزایش یابند.

ضمنا ممکن است لمس و ماساژ نواحی خاصی مثل چانه یا پشت سر یا فرق سر موجب کاهش شدت دیستونی و تورتیکولی گردن شود.

ماساژ درمانی

درمان تورتیکولی یا کجی گردن به ویژه در نوزادان و اطفال می تواند شامل استفاده از ماساژ ملایم عضلات همراه کشش گردن و استفاده از گرما جهت رهایی عضلات گردن از انقباضات و کاهش اسپاسم و سفتی عضله باشد. همچنین ماساژ درمانی ممکن است موجب افزایش تدریجی گردش خون در اطراف عضلات شده و به بافت‌های منقبض شده اجازه دهد تا به آرامی شل شوند.

درمان نقاط ماشه‌ای

درمان نقاط ماشه‌ای عضلات یک روش معمول برای کاهش درد و اسپاسم ناشی از نقاط ماشه‌ای است. نقاط ماشه ‌ای در واقع گره‌ها و یا نقاط سفت شده‌ی فیبرهای عضلانی هستند.

این روش می‌تواند به صورت طب سوزنی یا سوزن زدن خشک (درای نیدلینگ) انجام گیرد و یا ممکن است پزشک معالج یک ضد درد مثل لیدوکایین و یا حتی بوتاکس را برای کاهش درد بیمار به نقاط ماشه‌ای تزریق کند.

تزریق لیدوکائین به نقطه ماشه‌ای موجب رسیدن دارو به یک منطقه خاص در یک عضله خاص شده تا از ورود دارو به کل سیستم بدن بیمار جلوگیری کند. هدف از طب سوزنی نقاط ماشه ای یا تزریق آنها، تحریک آهسته‌ی نقطه‌ی ماشه‌ای برای باز شدن گره‌ عضله است.

درمان بیوفیدبک

بیوفیدبک دستگاهی برای تجزیه و تحلیل متغیرهای فعالیت عضلانی، انقباض عضلات، و سایر متغیرهای اندازه‌گیری شده ازعملکرد سیستم عصبی-عضلانی به منظور کمک به بیمار جهت افزایش آگاهی حسی، از طریق چسباندن الکترودهای سطحی در قسمت‌های مختلف بدن است.

مونیتور این متغیرها با استفاده از ابزار الکترونیکی صورت می‌پذیرد که پس از آن به صورت بینایی و شنیداری به فرد بازخورد داده شده، و از آن به منظور آموزش برای رسیدن به کنترل فیزیولوژیکی استفاده می‌شود.

پس از اتمام ارزیابی‌های اولیه و شناسایی نیازهای فردی، مربی شروع به آموزش و راهنمایی هر فرد برای رسیدن به اهداف هدفمند جهت بهبود عملکرد می‌کند.

جراحی

در موارد نادر و بسیار شدید دیستونی گردنی که به درمانهای معمول بخصوص تزریق بوتاکس با حداکثر دوز ممکن پاسخ ندهد، ممکن است از کاشت الکترود داخل مغز با جراحی استفاده کنیم. همچنین برخی موارد خاص تورتیکولی اطفال که مقاوم به درمان هستند ممکن است جراحی روی عضله درگیر انجام پذیرد.

کجی گردن یا دیستونی گردن (تورتیکولی)